Oświetlenie
Rozwój oświetlenia elektrycznego zaczął się wiele lat temu i trwa nieprzerwanie do dzisiaj, a technologia staje się coraz inteligentniejsza
Technologie oświetleniowe można podzielić na cztery szerokie kategorie: oświetlenie żarowe, fluorescencyjne, halogenowe i LED. Każdy typ wytwarza światło przy użyciu innej techniki i jest produkowany w inny sposób. Diody LED są wśród tych czterech technologii najpopularniejszą metodą zapewniania sztucznego oświetlenia i mają kluczowe znaczenie dla współczesnego społeczeństwa. Istnieją oczywiście także inne, mniej popularne technologie oświetleniowe, takie jak oświetlenie neonowe, argonowe, plazmowe, olejowe, węglowe, karbidowe, metalohalogenkowe, sodowe czy ksenonowe.
Tradycyjnie oświetlenie dzieli się na dwa typy, zgodnie z rodzajem oprawy: lampy i źródła światła LED. Lampa to wymienny element wytwarzający światło przy użyciu energii elektrycznej. Dostępne są lampy żarowe, fluorescencyjne i halogenowe. Źródła światła LED były traktowane w przeszłości inaczej, ale ze względu na szybki rozwój oświetlenia tego typu zapewniają dziś duże możliwości. Obecnie diody LED są również dostępne w grupach i wielu innych konfiguracjach zapewniających innowacje konstrukcji świetlnych oraz zastosowania szersze niż w przypadku tradycyjnych technologii oświetleniowych.
Lampy żarowe to jedna z najstarszych form oświetlenia. Źródło ciepłego światła powstaje w wyniku ogrzania włókna metalowego do niezwykle wysokiej temperatury, wytwarzając przydatny produkt uboczny — światło. Oświetlenie żarowe ma zazwyczaj dość niską trwałość (<1000 godzin) i może stanowić zagrożenie ze względu na wybuchy przy końcu okresu eksploatacji, pęknięcia szkła i zagrożenie pożarem. Lampy fluorescencyjne są częściej nazywane kompaktowymi lampami fluorescencyjnymi (CFL) i stanowią względnie efektywne źródło światła. Podgrzewanie opartego na rtęci gazu zamkniętego w szklanej, spiralnej rurze wytwarza światło ultrafioletowe (UV), które jest następnie przesyłane przez białą powłokę lub filtr, gdzie promieniowanie UV zmienia się w światło widzialne. Przed wprowadzeniem na rynek technologii LED lampy CFL były uznawane za najbardziej efektywne źródło światła. Oświetlenie fluorescencyjne charakteryzuje się zazwyczaj wyższą trwałością (do 10 000 godzin) niż oświetlenie żarowe (do 1000 godzin), ale niestety z lampami CFL wiążą się inne problemy. Ze względu na zawartość rtęci lampy fluorescencyjne wymagają specjalnych zakładów recyklingowych.
Podobnie jak lampy CFL oświetlenie halogenowe działa przez podgrzewanie do niezwykle wysokiej temperatury włókna wolframowego otoczonego gazem obojętnym wymieszanym z halogenem. Tu również światło jako produktem ubocznym. Do niedawna w domach powszechnie stosowane były lampy halogenowe MR16 i GU10. Wersja MR16 to zazwyczaj lampy 12 V, które wymagają transformatora w celu przekształcenia napięcia sieciowego 240 V na napięcie 12 V. Powoduje to zużycie energii, a także nieco komplikuje proces instalacji. Lampy halogenowe stwarzają duże zagrożenie pożarem, zwłaszcza w przypadku montażu zbyt blisko izolacji dachowej.
Diody LED to półprzewodnikowe podzespoły elektroniczne. Ostatnie postępy w dziedzinie diod LED umożliwiły znaczną poprawę jakości, funkcjonalności i możliwości nowych układów LED. W związku z tym obserwujemy dziś niezwykły wzrost ich popularności. Dzięki najszerszej gamie kolorów, typów światła, opraw i nowych funkcji technologia LED to obecnie być może jedyne praktyczne rozwiązanie zgodne z dążeniem do zrównoważonego rozwoju świata. Technologia oświetleniowa LED szybko się rozwija i warto znać możliwości sterowania diodami LED w celu spełnienia potrzeb użytkowników i uzyskania oszczędności energii.

Diody LED o wysokiej jasności to nowa generacja diod świecących o jasności wystarczającej do celów takich jak oświetlenie wewnętrzne i zewnętrzne, oświetlenie budynków, projektory, podświetlenie, oznakowanie i motoryzacja. Jak sugeruje nazwa, diody LED o wysokiej jasności zapewniają znacznie wyższe poziomy jasności niż ich standardowe odpowiedniki. Jednym z podstawowych powodów stosowania diod LED o wysokiej jasności jest ich sprawność, znacznie wyższa niż w przypadku innych typów źródeł światła. Warto porównać diody HBLED z innymi źródłami światła pod względem liczby lumenów na wat.
Diody LED o wysokiej jasności to diody LED wytwarzające ponad 50 lumenów (1 kandela = 12,75 lumena). Nie należy mylić ich z diodami LED o wysokiej mocy. Choć nazwy te mogą brzmieć podobnie, wysoka moc odnosi się do poboru mocy, nie jasności. Zasadniczo zakłada się, że diody LED o wysokiej mocy zużywają więcej niż 1 wat energii.
Diody HBLED to rozwiązanie efektywne, ekologiczne, o niskiej mocy i trwałości większej niż w przypadku standardowych świetlówek kompaktowych i żarówek. Diody LED o wysokiej jasności mają wiele zalet, takich jak niski koszt, zgodność z dyrektywą RoHS oraz większa jasność i trwałość w porównaniu ze standardowymi diodami LED. Precyzyjna optyka, wiele wzorów rozkładu światła, jasność i temperatura kolorów czynią diody HBLED idealnym rozwiązaniem do zastosowań przemysłowych, komercyjnych, przemysłowych, sportowych i innych, w których używane są tradycyjne reflektory ksenonowe i fluorescencyjne.
Diody LED o wysokiej jasności wymagają znacznie wyższego prądu przewodzenia niż zapewniany przez układ we/wy mikrokontrolera — na poziomie 350 mA. Jednym ze stosowanych rozwiązań jest zasilanie diody LED bezpośrednio z sieci i dodanie tranzystora MOSFET w układzie szeregowym w celu kontrolowania jasności. Druga metoda polega na wykorzystaniu sterowników sygnału cyfrowego, które oferują różne rozwiązania umożliwiające precyzyjne sterowanie diodami LED o wysokiej jasności. Są to: szybki, 10-bitowy przetwornik analogowo-cyfrowy o próbkowaniu do 4 milionów próbek na sekundę, elastyczna, szybka modulacja PWM, szybki komparator analogowy o czasie reakcji na poziomie 20 nanosekund oraz elastyczny zegar o prędkości przetwarzania danych na poziomie 40 MIPS.
Sztuczne oświetlenie opiera się na różnych elementach: lampach, statecznikach, zapłonnikach, oprawach i sterownikach. Stateczniki umożliwiają łączenie lamp wyładowczych z zasilaniem sieciowym. Lampy, stateczniki i zapłonniki są montowane w oprawach z przewodami i podstawami, reflektory rozpraszają i kierują światło emitowane przez lampy, a żaluzje chronią użytkowników przed odblaskami. Statecznik zapewniający kontrolę prądu docierającego do lampy to kluczowy element wszystkich systemów oświetlenia wyładowczego. Stateczniki elektroniczne klasy A1 lub A2 według wytycznych CELMA zapewniają znaczną oszczędność energii.
Podczas wybierania lampy do określonego zastosowania należy uwzględnić następujące cechy: jasność, trwałość lampy, jakość światła, wpływ otoczenia, oprawa, koszty zakupu i pracy.
Dostępne są różne typy lamp, w tym lampy żarowe, wolframowe lampy halogenowe, lampy fluorescencyjne, kompaktowe lampy fluorescencyjne, lampy ksenonowe, lampy rtęciowe, lampy metalohalogenkowe, wysokoprężne lampy sodowe i lampy bezelektrodowe. W przypadku każdego z tych typów lamp w ubiegłym stuleciu wprowadzano ciągłe, drobne usprawnienia w kwestii materiałów, konstrukcji, jakości światła, oszczędności energii i wydajności produkcji.
W przypadku lamp żarowych, nazywanych także lampami ogólnego przeznaczenia (GLS), światło jest wytwarzane przez przewodzenie prądu przez drut wolframowy. Temperatura robocza włókien wolframowych w lampach żarowych wynosi około 2700 K. W związku z tym podstawowa emisja następuje w paśmie podczerwonym.
Wolframowe lampy halogenowe pochodzą od lamp żarowych. Wewnątrz żarówki gaz halogenowy ogranicza odparowanie włókien i odkłada ponownie odparowane włókno wolframowe w ramach tzw. cyklu halogenowego.
Lampa fluorescencyjna to niskoprężne, wyładowcze źródło światła, w którym światło jest wytwarzane głównie przez fluorescencyjne proszki aktywowane promieniowaniem ultrafioletowym, które generują wyładowania w rtęci. Efektywność lamp fluorescencyjnych jest zależna od temperatury otoczenia.
Lampy CFL to kompaktowy wariant lamp fluorescencyjnych. Charakteryzują się mniejszą długością, a okrągłe rury wyładowcze są często składane na dwa do sześciu odcinków lub w spiralę. W celu umożliwienia bezpośredniej wymiany lamp z włóknami wolframowymi takie kompaktowe lampy wyposaża się w wewnętrzne stateczniki i końcówki wkręcane lub bagnetowe.
W lampach rtęciowych światło jest wytwarzane przez prąd elektryczny przepływający przez opary rtęci. Wyładowanie łukowe w oparach rtęci pod ciśnieniem ok. 2 barów emituje pięć mocnych linii widma w paśmie światła widzialnego — fale o długości 404,7 nm, 435,8 nm, 546,1 nm, 577 nm i 579 nm.
LEDs are making their entrance into the lighting field using modern high-efficiency semiconductor material compounds and structures. Solid-state lighting (SSL), offers new possibilities and advantages for the end-user. By using appropriate drivers, control strategy and LEDs, the qualitative and quantitative aspects of the light can be fully controlled. LED drivers are low-voltage devices that convert the line-voltage 120/220/277 V power to the low voltage needed for the LEDs, and may also interpret control signals to dim the LEDs. LED drivers come in either constant current or constant voltage. These two types of drivers are NOT interchangeable, and it is the design of the LED load that determines which driver is appropriate. Both LED lamps and LED fixtures require LED drivers.
There are two ways to control the brightness of an LED. The first method is using Analog dimming, which involves varying the forward current through the LED to adjust the brightness. The second method uses a digital dimming technique involving switching the forward current on and off for short periods of time. The human eye averages these on and off times together for a perceived brightness.
The cheapest and most basic way to drive LEDs is to use a constant voltage power supply and a resistor in series with the LED to limit the current flowing through it. The selected resistance depends on the magnitude of the voltage source (VIN), on the value of the LED’s forward voltage and the forward current of the LED.
Linear power supply (LPS) is an economical, simple and reliable way of driving LEDs. LPSs are based on either integrated circuit (IC) linear regulator or on bipolar junction or field effect transistors operating in the linear region. Switched-mode power supplies (SMPS) lack the main drawbacks of linear power supplies and are therefore the main solution to drive LEDs. Because LEDs are DC components, just DC/DC and AC/DC SMPS types are considered. Efficiency, controllability, small size and low weight are their main advantages over the linear power supplies. An SMPS can provide, if necessary, high currents (e.g., more than 30A) at very low voltages.
The selection of the most appropriate topology to drive LEDs depends on the standards, specifications and application requirements like operation environment conditions, system input voltage, LEDs’ forward voltage, number of LEDs and circuit array.
Intelligent drivers are usually based on ASICs switching microcontrollers which include programmable flash memory (EEPROMs), several on-chip Pulse-Width Modulation (PWM) controllers, ADCs (analogue-to-digital converter) and DACs (digital-to-analogue converter) channels. Microcontroller-based LED drivers bring additional benefits such as operational flexibility, efficiency, reliability, controllability and intelligence to the system.
Taśma LED to elastyczna płytka drukowana zapełniona diodami LED, którą można przykleić w praktycznie dowolnym miejscu, aby uzyskać silne źródło światła o niemal dowolnej barwie i jasności. W nowoczesnych konstrukcjach oświetleniowych na całym świecie coraz częściej stosuje się elastyczne taśmy LED. Architekci i projektanci oświetlenia często używają taśm LED w projektach mieszkaniowych, komercyjnych i przemysłowych. Jest to spowodowane wysoką efektywnością, bogactwem opcji kolorystycznych, jasnością i łatwością obsługi. Na rynku dostępnych jest wiele opcji taśm LED (nazywanych także wstęgami LED), takich jak taśmy elastyczne LED DC, taśmy elastyczne LED AC i taśmy LED o wysokiej mocy.
Taśmy elastyczne LED zapewniają niezwykle dużą ilość światła i można je stosować do oświetlania zadań, podświetlania, oświetlania biurek, oświetlania garaży, a także jako oświetlenie akcentowe, podszafkowe, pasowe, oświetlenie lodówek, w zastosowaniach przemysłowych, fotografii itp. Dostępne są też taśmy kolorowe, nazywane taśmami RGB. To oświetlenie LED może wyświetlać dowolną kombinację koloru czerwonego, zielonego i niebieskiego. Takie taśmy wymagają sterowników dynamicznie zmieniających kolory lub utrzymujących wybrany kolor.
Przy zakupie taśm LED należy zwrócić uwagę nie tylko na ich długość, lecz także na zagęszczenie diod LED. Najlepiej jest szukać taśm o największej liczbie diod LED na jednostkę długości. Warto zwrócić uwagę na liczbę diod LED na jednostkę długości oraz liczbę lumenów na jednostkę długości, jako że wartości te mają wyraźny wpływ na jakość i rodzaj światła. Podstawową kwestią przy szukaniu źródła zasilania jest napięcie wejściowe wymagane przez taśmy LED. Niektóre wymagają prądu AC/DC, inne zasilania 12 V / 24 V. Zatem trzeba się upewnić, jakie są wymagania taśmy i nabyć odpowiedni zasilacz. Następnie należy sprawdzić, czy moc zasilacza jest wyższa co najmniej o 10% niż moc zużywana przez taśmy LED.
Taśmy LED są pakowane na szpulach o długości 5 metrów, czyli 16 stóp 5 cali. Maszyny używane do umieszczania diod LED i oporników na elastycznych płytkach drukowanych mają zazwyczaj długość 3 stóp 2 cali, w związku z czym poszczególne sekcje są lutowane w celu stworzenia pełnej szpuli.
Diody emitujące światło (LED) to urządzenia półprzewodnikowe, które emitują światło widzialne, gdy przepływa przez nie prąd. Światło to nie jest szczególnie jasne, ale w przypadku większości diod LED jest monochromatyczne, emitowane na jednej długości fal.
Materiał zastosowany w elemencie półprzewodzącym diody LED określa jej kolor. Dwa główne typy LED stosowane obecnie w systemach oświetleniowych to stopy fosforku glinu, galu i indu (AlGaInP lub AlInGaP) w przypadku czerwonych, pomarańczowych i żółtych diod LED oraz stopy azotku indu i galu (InGaN) dla zielonych, niebieskich i białych diod LED. Niewielka zmiana składu tych stopów powoduje zmianę koloru emitowanego światła. Diody LED mogą emitować światło od czerwonego (fale o długości ok. 700 nanometrów) po niebieskofioletowe (ok. 400 nm). Niektóre diody LED emitują energię w podczerwieni (fale o długości 830 nanometrów lub większej) — urządzenia takie nazywa się diodami emitującymi podczerwień (IRED).
W porównaniu z większością typowych źródeł światła używanych do oświetlania diody LED charakteryzują się stosunkowo niską emisją światła, w związku z czym są nadal stosowane w grupach i innych konfiguracjach przydatnych w danych zastosowaniach. Dziś pojedyncze pakiety diod LED zapewniają jasność niemal 100 lumenów. Oczywiście emitowane światło różni się zależnie od długości fal. Diody LED mają wysoką sprawność i niski pobór mocy, w związku z czym zaczynają zastępować większość konwencjonalnych źródeł światła. Wbudowuje się je w żarówki i oprawki do ogólnych zastosowań oświetleniowych. Dzięki niewielkim rozmiarom diody LED umożliwiają tworzenie wyjątkowych konstrukcji. Niektóre źródła światła LED przypominają fizycznie zwykłe żarówki i lepiej pasują wyglądem w tradycyjnych zastosowaniach.
Diody LED zapewniają niezwykłe możliwości w zakresie tworzenia innowacyjnych konstrukcji świetlnych i oferują szerszy zakres zastosowań niż tradycyjne technologie oświetleniowe. Wykorzystują radiatory do pochłaniania ciepła i rozpraszania go w otoczeniu. Zapobiega to ich przegrzewaniu się i przepalaniu. Efektywność odprowadzania ciepła to ogólnie najważniejszy czynnik zapewniający odpowiednią wydajność diod LED w całym ich okresie użytkowania. Im wyższa temperatura pracy diod, tym szybszy spadek jakości światła i mniejsza trwałość.
Article
Explore how streetlight charging can revolutionize urban EV infrastructure, providing accessible overnight charging for apartment dwellers and supporting widespread EV adoption.
Article
Explore the fundamentals of OEE, methods for improving it, and strategies for increasing factory productivity. It will also highlight how cloud and edge computing optimise OEE.
Article
This article investigates the impact of latest trends and technology on the field of EMS, highlighting the transformation brought about by smart manufacturing.
Article
Explore the Essential Need for Energy Efficiency in Industrial Manufacturing. Discover how manufacturers are embracing green practices to minimise energy use, comply with environmental rules, and meet stakeholder expectations. Understand the strategies and technologies that are driving industry change.
Article
Discover Raspberry Pi's powerful, flexible, and cost-effective platform for digital signage. Perfect for high-quality media playback and AI-powered solutions
Article
Explore Raspberry Pi's versatile applications in industrial automation, from data acquisition to edge computing, and learn about the compact Compute Module for commercial use.
Article
Discover how the Raspberry Pi revolutionized SBCs, from education to industry. Uncover the powerful features of the latest Raspberry Pi 5 Model, making it a powerhouse for both enthusiasts and professionals.
Article
Discover the next-gen smart home hub designed for flexibility, improved power efficiency, and intelligent automation to enhance security, energy management, and ease of use for a modern lifestyle.
Jedna z największych rewolucji w całej historii ludzkości! Sztuczna Inteligencja AI to wszechstronna koncepcja, która wyposaża maszyny w ludzką inteligencję
The #1 Destination for Embedded Evaluation Boards, Development Kits, and Tools
Stale poszerzamy naszą bibliotekę artykułów technicznych, filmów wideo, modułów szkoleniowych, samouczków i innych ciekawych materiałów, aby wspierać Cię przy projektowaniu, w biznesie i Twojej karierze. Wykorzystaj, między innymi, projekty referencyjne, kalkulatory konwersji, selektory produktów i przewodniki